Mat for kropp og sjel
Klokka er 19 blank. Oljearbeidarar med nyvaska hender kastar nyfikne blikk mot tavla ved inngangen til messa: Kva er det til middag i dag?
Rutinert kjøkken
Rammene til denne menyen er laga på land. Kvart måltid skal innehalde eitt sunt alternativ. Det skal vere rom for å velje godt med grønsaker og for å kunne velje vegetarisk. At heile sokkelen operer med eit felles rammeverk, gjer stordriftsfordelar ved innkjøp.
Ut ifrå dei felles vekesmenyane kan kjøkkensjef Perry Igland og kollegane hans lage ein tentativ plan, basert på kva for nokre varer som blir sendt ut.[REMOVE]Fotnote: Alle utsegn frå Kjøkkensjef Perry Igland, er basert på ein samtale mellom han og Julia Stangeland, Shadé B. Martins og Ole Kvadsheim (Norsk Oljemuseum), på Gullfaks A, 26. juni 2024. Sjølv om ein fellesmeny kanskje gjer arbeidet hans meir rutineprega og mindre spanande, har han moglegheit til å variere innanfor menyen. Han kan til dømes endre på kva for ein dag dei ulike matrettane skal serverast.
Han er òg oppteken av å planlegge slik at han får brukt opp restar.
– Av og til kan det vere vanskeleg å spå kva for ein rett som slår best an. Nokre gonger er det så enkelt som at ryktet har gått om at den og den retten var veldig god.
Måltida blir servert til faste tidspunkt dag og natt
- Frukost frå kl. 6 til 7.45
- Lunsj dag frå kl. 11 til 13
- Middag frå kl. 18 til 19.45
Her blir det òg servert frukost for dei som skal på nattskift. - Nattlunsj frå kl. 23 til 1
- Kaffi på dei ulike pauseromma kl. 9, 15, 21 og 3
Igland fortel at middagsrestar gjerne blir servert under neste dags lunsj. Restematen har då fått det velklingande namnet: «Kulinarisk gjensyn».
Det er ikkje berre menyar utforma på land som gjer arbeidet meir rutineprega. Andre forhold påverkar òg dette.
Då Gullfaksfeltet på 1980-talet blei bygd ut med tre plattformer var det til dømes gjerne både bakar og konditor om bord. Det var heller ikkje uvanleg at kjøtet blei skore opp på plattforma. I dag er det altså meir halvfabrikat og meir ferdigmat.
Ein annan ting som har endra seg frå 1980-talet er at forpleiingspersonalet – som kjøkkenet er ein del av, ikkje lenger reiser ut frå Florø. I konsesjonshandsaminga for Gullfaks blei Statoil (seinare Equinor) pålagt å skape lokale arbeidsplassar i Florø. I dag er det berre nokre landtilsette igjen i Florø, og forpleiingspersonalet reiser saman med dei andre frå Bergen lufthamn Flesland. Vikarar og andre som skal «toppe» den faste grunnbemanninga blir i dag henta ut frå Equinor sitt eige vikarsystem.
Les om matforsyning i artikkelen: «Iskrem til Gullfaks A».
Maten står sentralt på plattforma, og er viktig for både kropp og sjel.
Kropp…
«Vanligvis spiser oljearbeiderne til havs seg gode og mette på fet mat det første halve året. Siden blir de mer fornuftige.» Dette fortalte forpleiingsleiar Roar Berggren i desember 1986 til Statoil si internavis, Status. Berggren basert dette på åtte års erfaring innanfor forpleiing på andre oljefelt.
Berggren fortalte vidare at dei såg ein tendens til at folk var meir opptekne av å ete sunn mat og at grønsaker og frukt er ein sentral del av kosten. Kor vidt folk unna seg dessert var styrt etter sjølvvalte reglar, og kunne til dømes vere premiering for ei fullført treningsøkt.[REMOVE]Fotnote: Status (Statoil: norsk): internavis for Statoil-ansatte. 1986 Nr. 12. «Den første jul om bord», s. 11. Nasjonalbiblioteket.
Nokre av desse synspunkta kan nok framleis gjere seg gjeldande i dag.
Sjølv om lag 40 år etter at den fyrste Gullfaks-plattforma opna, er det gode treningsmoglegheiter på plattforma, og som sagt er kjøkkenet, så vel som Equinor-leiinga, opptekne av å tilby sunne matalternativ.
I tillegg til tankar om at maten skal gjere kroppen godt, blir det lagt opp til at rammene rundt måltidet skal vere så helsefremmande som mogleg.
Kjøkkensjef Perry Igland fortel at dei under koronapandemien innførte strenge reglar for handhygiene. Alle må vaske hendene før dei går inn i matsalen, viss du vil forsyne deg for andre gong, må du ta ny tallerk og sprite hendene dine. Og blir du ferska i å stå og trykke på mobilen medan du står i matkøen, må du ver så god marsjere ut og vaske hendene på nytt.
Verken Imsland eller helseavdelinga (heller ingen andre) ønsker smitte om bord, verken av forkjølelse eller magevirus. For eit så lite samfunn som ei plattform – der alle har ein viktig funksjon – vil mange sjuke bli svært krevjande.
Måltidet og rammene rundt skal altså gjere godt for kroppen, men kan kanskje òg fungere som løn for strevet.
… og sjel
Med lange arbeidsdagar, langt til havs og 14 dagar utan familie og venar, er det nok lett å bruke maten som trøyst.
Trøysta treng likevel ikkje berre ligge i maten. Sjeleføda kan like fullt ligge i ramma rundt måltidet, i samtaler med gode kollegar og ein felles pause. Dette gjeld både for måltida som blir servert i matsalen, men òg for dei pausane som blir avvikla på dei ulike avdelingane sine pauserom.
Forpleiingspersonalet sørgjer òg for ein viss grad av normalitet når dei gjer sitt beste både for å markere jul og nyttår, så vel som å arrangere grilling, vaffeldag og Halloween. Maten speler gjerne ei hovudrolle under desse feiringane.
Uavhengig av om ein satsar på kroppen eller sjela, vil spørsmålet vere like aktuelt: Kva er det til middag i dag?